گزارش اقتصاد آبی اتحادیه اروپا ۲۰۲۱

 گزارش اقتصاد آبی اتحادیه اروپا ۲۰۲۱

The EU Blue Economy Report. 2021

تهیه و تنظیم: اداره کل امور دریایی و شیلات کمیسیون اروپا و مرکز تحقیقات مشترک  (واحدهای تجزیه و تحلیل اقتصادی، بازارها و تأثیر ،ارزیابی، دانش برای  انرژی و آب و منابع دریایی)

ناشر: دفتر اتحادیه اروپا، لوکزامبورگ

(Office of the European Union. Luxembourg)

تاریخ انتشار : سال ۲۰۲۱

تعداد صفحات: ۱۷۸ 

دریاها و اقیانوس­ها بیش از ۷۰ درصد از سطح زمین را پوشانده اند. آن­ها ۹۷ درصد از تمام آب ها و ۸۰ درصد تمام اشکال حیات در سیاره را حفظ می نمایند. در این وسعت اکوسیستم ها یکی از بزرگ ترین مخازن کربن جهان را تولید می کنند. این همه شامل اکسیژنی است که تنفس می کنیم و منبع اصلی پروتئین برای بیش از سه میلیارد نفر در سراسر جهان است.

بخش‌های سنتی اقتصاد آبی حدود ۵/۱ درصد از تولید ناخالص داخلی  اقتصاد اتحادیه اروپا، حدود ۵/۴ میلیون شغل مستقیم و ۳/۲ درصد از اشتغال های کل اتحادیه را تشکیل می‌دهند.

بخش های نوظهور اقتصاد آبی، مانند انرژی های تجدیدپذیر اقیانوسی، بیوتکنولوژی آبی و تولید جلبک در حال افزایش بازارها و ایجاد شغل اند. این همه بدون احتساب غیر مستقیم و هدایت شده اثرات درآمدی و اشتغال است.

گزارش سالانه اقتصاد آبی اتحادیه اروپا در چهارمین ویرایش خود، به تحلیل دامنه و اندازه اقتصاد آبی در اتحادیه اروپا می پردازد. هدف آن فراهم آوردن حمایت از جانب سیاستگذاران و ذینفعان در تلاش برای توسعه پایدار اقیانوس‌ها، منابع ساحلی و مهم‌تر از همه، توسعه و اجرای سیاست‌ها و ابتکارات تحت قرارداد سبز اروپا[۱]  و به‌ویژه با بینش گفتگو در باب اقتصاد آبی پایدار است.

گزارش از طریق شواهد اقتصادی خود، با استفاده از آخرین داده‌های موجود، به عنوان ابزاری پشتیبان، وضعیت اقتصاد آبی را برای سیاستگذاری بررسی می‌کند. همچنین در جایگاه الهام بخش همه ذینفعان مرتبط عمل می کند. مطابق با  اهداف گزارش، اقتصاد آبی شامل تمام فعالیت های دریا محور یا مربوط به دریا است. در گزارش تجزیه و تحلیل های دوره ۲۰۰۹-۲۰۱۸ برای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا به عنوان یک کل و بر اساس بخش و صنعت برای هر کشور عضو ارائه شده است.

قرارداد سبز اروپا و استراتژی اروپا برای داده ها به داده های قابل اعتماد، دقیق و متمرکز برای ابتکارات  نیاز دارد. این گزارش می تواند ورودی مفیدی برای ارزیابی سهم در حال تحول اقیانوس‌ها و سواحل در اقتصاد اروپا باشد. همچنین حمایت از توسعه سیاست هایی که چشم انداز استراتژیک اتحادیه اروپا برای آبی پایدار را دنبال می­کنند، در اقتصاد در تمام سطوح حکمرانی مطمح نظر است.

ویرایش چهارم گزارش دیدگاه جدیدی در مورد تأثیرات چندین عامل بر اقتصاد آبی ارائه می دهد؛ از جمله چالش های جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، بخش های نوظهور (امنیت و نظارت دریایی، چارچوب­های توانمندی همچون برنامه ریزی فضایی دریایی، راه حل های نوآورانه از تحقیق و توسعه فناوری).

بخش‌های تثبیت شده در اقتصاد آبی شامل منابع زنده دریایی،  منابع غیر زنده دریایی، انرژی­های تجدیدپذیر دریایی، فعالیت های بندری، کشتی سازی و تعمیر، حمل و نقل دریایی و گردشگری ساحلی است. تجزیه و تحلیل های آماری از کشورهای عضو کمیسیون اروپایی و سامانه آماری اروپایی[۲] اخذ شده است.

داده های شیلات و آبزی پروری نیز بر اساس چارچوب جمع آوری داده های اتحادیه اروپا[۳] گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل ها برای سایر بخش های ثابت گزارش مبتنی بر داده های یورو استات از آمارهای ساختاری کسب و کار[۴] ، پرودکام[۵] و حساب های ملی[۶] و آمارهای گردشگری است.

بر اساس آخرین آمار، بخش‌های تثبیت شده اقتصاد آبی اتحادیه اروپا نزدیک به ۵/۴ میلیون نفر را به طور مستقیم به کار گرفته  و حدود ۶۵۰ میلیارد یورو گردش مالی و ۱۷۶ میلیارد یورو ارزش افزوده ناخالص ایجاد کرده است. برای بخش های مستقر، دو بخش به ویژه قابل توجه است:  اول منابع زنده با سود ناخالص به ارزش ۳/۷ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۸، شاهد افزایش ۴۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۰۹ (۱/۵ میلیارد یورو) بوده است. گردش مالی به ۴/۱۱۷ میلیارد یورو رسید که ۲۶ درصد بیش تر از سال ۲۰۰۹ بود. همچنین انرژی های تجدیدپذیر دریایی (باد فراساحلی) نیز روند رو به رشدی را شاهد بوده و اشتغال ۱۵ درصد در سال ۲۰۱۸ (در مقایسه با سال ۲۰۱۷) افزایش یافته  است.بخش‌های نوظهور و نوآور اقتصاد آبی شامل انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی (به عنوان مثال انرژی اقیانوس، انرژی خورشیدی شناور و تولید هیدروژن دریایی)، اقتصاد زیستی آبی و بیوتکنولوژی، مواد معدنی دریایی، نمک‌زدایی، دفاع دریایی، امنیت  و نظارت، تحقیقات و آموزش و کارهای زیرساختی و دریایی (کابل های زیردریایی، رباتیک) است. این بخش ها پتانسیل قابل توجهی را برای رشد اقتصادی، تحولات منجر به پایداری و همچنین  اشتغال زایی ارائه می دهند. ظهور انرژی تجدید پذیر دریایی زمانی امری کلیدی خواهد بود که اتحادیه اروپا قرارداد اروپای سبز، راهبرد هیدروژن فراساحل و اهداف نوین راهبرد انرژی تجدید پذیر  فراساحلی را تحقق بخشد.

مورد دیگر افزایش باد فراساحلی است که ظرفیت از ۱۲ گیگاوات به ۳۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۵۰ تکمیل گردد که سهم انرژی اقیانوسی و سایر فناوری های نوظهور تا سال ۲۰۵۰ بالع بر ۴۰ گیگاوات خواهد بود.  زیربخش جلبک ها چشمگیرترین زیر بخش در اقتصاد زیستی آبی است. اگرچه داده های اجتماعی-اقتصادی اخیر تنها برای تعداد محدودی از کشورهای عضو (فرانسه، اسپانیا و پرتغال) در دسترس است.

گردش مالی این زیر بخش بالغ بر ۷/۱۰ میلیون یورو بوده است.  در زمینه نمک زدایی و کارخانه های آب شیرین کن، در حال حاضر ۲۳۰۹ واحد عملیاتی آب شیرین کن در اتحادیه اروپا وجود دارند که حدود ۲/۹ میلیون متر مکعب در روز تولید می کنند. چون تغییر اقلیم ممکن است منجر به تابستان‌های گرم‌تر و خشک‌تر شود، برخی کشورها باید تامین آب را تضمین کنند و از این روست که در نمک‌زدایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

در رابطه با تحقیق و آموزش، توسعه مهارت های مناسب در بخش انرژی های تجدید پذیر فراساحلی حیاتی به نظر می رسد. در حال حاضر، ۱۷ تا ۳۲ درصد شرکت ها با کمبود مهارت مواجه هستند؛ در حالی که مشاغل فنی با کمبود ۹ تا ۳۰ درصدی مهارت مواجه هستند.  در آینده، کشورهای عضو باید طرح‌های آموزش رسمی و آموزش مهارتی بیش تری را با هدف قرار دادن انرژی‌های تجدیدپذیر فراساحلی ارائه دهند.  این بخش مطابق با اهداف توسعه مورد انتظار آن ها است؛ به طوری که کارگران جوان را جذب کند و کارگران را در مشاغل انرژی­های تجدیدپذیر فراساحلی  مجدداً ارتقای مهارتی دهند.

آن گونه که در فصل ۶ گزارش برای تمام بخش های اقتصاد آبی نشان داده شده، کمی کردن هزینه ها و اثرات کاهش سرمایه طبیعی آبی و خدمات اکوسیستم،  همچنین مزایای حفظ، بازسازی و سازگاری بخش­های مذکور کلیدی است.

تقریباً سالانه  به ارزش ۵۰۰ میلیارد یورو خدمات  در شعاع ۱۰ کیلومتری مناطق ساحلی اتحادیه اروپا ایجاد می شود.  با این حال، پیش‌بینی می‌شود که افزایش سطح دریا که منجر به افزایش فرسایش سواحل می‌شود، سالانه بیش از ۱۵ میلیارد یورو از این ارزش را کاهش دهد. علاوه بر آن، از دست دادن ۱ تا ۳/۱ درصد از خشکی و آب­های داخلی  منجر به کاهش ۳/۴ تا ۴/۵ درصدی در ارزش خدمات اکوسیستم آن ها می شود، یعنی از ۳۶۰ یورو به ۳۴۱ تا ۳۴۴ میلیارد یورو در سال.

در مورد انتشار دی اکسیدکربن حاصل از بخش های اقتصاد آبی، نتایج نشان می دهد که انتشار آن توسط ناوگان ماهیگیری اتحادیه اروپا بین سال های ۲۰۰۹ تا تا ۲۰۱۸ تا ۱۸ درصد کاهش یافته است. علاوه بر این و با توجه به تاثیر ماهی و محصولات دریایی در رابطه با تغییرات آب و هوایی، در مقایسه با سایر منابع پروتئینی در رژیم غذایی اتحادیه اروپا، ماهی تاثیر کم تری در مقایسه با گوشت نشان داد (اگرچه طیور اثرات مشابهی در هر توده محصول با میگو و سالمون داشت).

حفظ و افزایش سرمایه طبیعی دریاها و اقیانوس‌ها برای تضمین ادامه ارائه خدمات ارزشمند اکوسیستم، و برای اتحادیه اروپا در راستای دستیابی به اهداف برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد که در قرارداد اروپای سبز تاکید شد، حیاتی است. راهبرد تنوع زیستی اتحادیه اروپا که بر اساس آن راهبرد از مزرعه تا چنگال[۷] ، و همچنین هدف کربن زدایی از جمله انرژی های تجدیدپذیر فراساحلی اتحادیه اروپا، باید اتحادیه اروپا را قادر به رعایت تعهدات پایداری خود کند. اقتصاد آبی با بسیاری از فعالیت های اقتصادی دیگر مرتبط است و تأثیر آن فراتر از بخش های فوق الذکر است.

در گزارش داستان‌های موفقیت‌آمیز و بخش‌ها یا فعالیت‌های خاص در اقتصاد آبی در قالب مطالعات موردی و باکس هایی ارائه شده‌اند. این موارد شامل کربن زدایی و نوآوری در کشورهای عضو، نحوه مقایسه اقتصاد آبی اتحادیه اروپا با چین و تأثیر ماهیگیری تفریحی در مناطق خاص نیز می شود. گزارش همچنین شامل نمایی کلی از اقتصاد آبی اتحادیه اروپا برای هر حوزه دریایی اروپا و ارقامی در مورد اشتغال و ارزش افزوده ناخالص است.

در نهایت،  گزارش دارای هشت گفتار و یک ضمیمه است که نمایی کلی از اقتصاد آبی در هر یک از کشورهای عضو را دربر دارد. گزارش در سال ۲۰۲۱ در دو فورمت چاپی و مجازی( پی دی اف) منتشر شده است.

[۱] European Green Deal

[۱]  European Statistical System

[۲]  EU Data Collection Framework (DCF)

[۳]  Eurostat data from Structural Business Statistics (SBS)

[۴]  PRODCOM

[۵]  National Accounts

[۷]  کنایه از رعایت مجموعه ای استانداردهای تولید از مزرعه تا مصرف کننده در میز غذاخوری است .