روشهای پژوهش، کنش و یادگیری مشارکتی از یک جنبه روشهایی ارتباطی به شمار می‌روند. زیرا با اعمال فنون پیام رسانی میان فردی، بصری و شفاهی سعی در تواناسازی روستاییان در بیان مسائل، سازمان دهی به تجزیه و تحلیلهای آنان و دست آخر بروز کنشهای عملی در آنان دارند. علاوه بر آن، این روشها در اساس بر پایه اصل یادگیری متقابل بنیان گذارده شده‌اند. لازمه این اصل ایجاد یک فضای متعادل برای تبادل پیامهای ارتباطی میان کارشناسان، کارگزاران بیرونی توسعه (یا همان تسهیلگران و ذی‌نفعان توسعه (یا همان تحلیل‌گران بومی) است. در این میان شخصیت فردی و حر فه‌ای تسهیلگران یعنی همان کسانی که از طریق تعاملات رویاروی خود با سکنه بومی آنان را در بیان و تحلیل مسائل خود، انتخاب راه حل و بروز کنشهای توسعه مدار یاری می‌دهند، اهمیت بسیاری دارد. هدف اصلی این مقاله آن است که پس از شناخت مفهوم و شرایط عمومی تسهیل‌گری که از لابلای مطالعات مربوط به این مفهوم استخراج شده، به نقشی که برای آنان به عنوان ارتباط‌گران کنش‌یار در نظر گرفته شده اشاره شود.