­­­­­­­­­­عنوان کتاب: پیشگفتارهای تامل برانگیز با رابرت چمبرز[1]

نویسنده: تسا لووین[2]

منبع: تارنمای موسسه مطالعات توسعه، دانشگاه ساسکس (www.ids.ac.uk)

تاریخ انتشار: دوم جولای ۲۰۲۴

مترجم: حمیدرضا زرنگار 

اشاره

نویسنده کتاب، تسا لووین عضو پژوهشی موسسه مطالعات توسعه (IDS ) دانشگاه ساسکس است. کتاب در ارتباط با دکتر رابرت چمبرز[3]  استاد و صاحبنظر توسعه است. دکتر رابرت چمبرز را به دلیل رویکرد غیر معمول و جذابش در باب توسعه به روش­های مشارکتی و تحلیل درخشانش در موضوع روابط از بالا به پایین دست­اندرکاران توسعه با توده مردم در جوامع در حال توسعه می­شناسیم که در سه دهه اخیر بسیار مورد توجه صاحبنظران توسعه از جمله نویسنده کتاب بوده است. رابرت چمبرز مبتکر روش ارزیابی مشارکتی روستایی[4] است که در شناخت جوامع روستایی و به ویژه تغییر در رفتار و نگرش دست­اندرکاران توسعه در بسیاری کشورها جایگاه ویژه­ای یافته است.

کتاب پیشگفتارهای تامل برانگیز یک اثر غیر معمول است. کتابی است که به عقب باز می گردد تا به مقدمات نظر اندازد. این اثر مجموعه ای از پیشگفتارهایی است که رابرت چمبرز  بین سال های ۱۹۸۶ تا ۲۰۲۰ نگاشته است. کتاب به ترتیب تقدم زمانی سازماندهی شده  و از جهاتی زندگینامه ای است متشکل از علایق رابرت چمبرز که در این زمان مطالعه می شود. رابرت اصرار دارد او فقط برای چیزهایی که دوست داشته پیشگفتار نوشته است. پیشگفتارها اینجا به این دلیل انتخاب شده‌اندکه کتاب‌هایی دارای نکات ارزشمند را معرفی می کنند. ما از روح حاکم بر پیشگفتارها به عنوان منبعی برای ترسیم درس های آینده از رهگذر تجربه گذشته برای عملگرایان توسعه بهره می گیریم. رابرت پیشگفتارهای خود را در چهار موضوع کلی دسته بندی می کند:

–  پارادایم ها، مفاهیم و روش شناسی ها.

– درک واقعیت های افراد.

– رویکردها و روش های مشارکتی.

– اولویت حس خودکارآمدی[5].

پس از آن به جستجوی طیف وسیعی از صاحبنظران مبادرت نمودم تا نظرات کوتاه آنان را بر پیشگفتارهای رابرت، یا بهتر بگویم متونی که آن ها در چارچوب عمل و دانش معاصر توصیف می کردند پیوست کنم. این دیالوگی بین آینده و حال  است. این تفاسیر کوتاه برجستگی آثاری را که رابرت بر آن ها پیشگفتار نوشته، اهمیت و ربط آن ها و در بعضی موارد تاثیر وی بر زمینه فکری و عملی نویسندگان کتاب ها را بازتاب می دهد. بسیاری از این تفاسیر توسط افرادی نوشته شده‌ که رابرت پیشگفتار را برای آثار آن ها نوشته است، این البته تحولی است که فرم را بسیار «فراتر» و حتی از نظر قالب غیرعادی‌تر از آن چه در ابتدا تصور می‌شد، ساخته است. برخی از این تفسیرنویسان رابرت را شخصاً می‌شناسند؛ برخی دیگر وی را از نزدیک نمی‌شناسند و به دلیل تعامل با نویسندگانی انتخاب شده‌اند که رابرت پیشگفتارها را بر آثارشان نوشته است.

آن چه در این فرآیند پدیدار شده است، مجموعه ای غنی و آمیخته ای از تاملات در زمینه توسعه بین المللی است. آن چه که در تمام پیشگفتارها مشهود است همانا اشتیاق، خوش بینی و فرصت شناسی رابرت و جستجوی مداوم او برای تعاملات  “برد-برد روش شناختی” است.

توسعه بین‌المللی از نظر وی حامل توشه‌های تاریخی مهم روابط “ما و آن‌ها” است که در استثمار سرمایه‌داری نژادگرا شریک است. در عین حال در درون این تجربه، سابقه ای طولانی از حمایت از جنبش های عدالت اجتماعی، روابط همبسته و پایداری وجود دارد.

اما کاری که رابرت در اینجا از آن حمایت می‌کند: در این سنت توسعه  “تغییر اجتماعی خوب”یا همان‌طور که ما دو نفر مدتی پیش پیشنهاد کردیم عدالت فراگیر جهانی[6] نام دارد که به  “دانستن بهتر” برای انجام بهتر [7]مربوط می شود. به ویژه با توجه به وضعیت کنونی راهبری سیاسی، این امر منعکس کننده یک آگاهی طولانی مدت از نیاز به تامل دقیق و انتقادی است، و این اعتقاد که در عین حال عمل ضروری، مخاطره اجتناب ناپذیر خطا را نیز به همراه دارد؛ اگرچه تامل نباید هرگز بهانه ای برای فلجی و بی تحرکی باشد.

[1] Reflecting Forewords with Robert Chambers

[2] Tessa Lewin

[3] Robert Chambers

[4] Participatory Rural Apprisal (PRA)

[5] Personal Agency

[6] Inclusive Global Justice

[7] Knowing Better to Do Better