نام اثر: راهنما برای مشارکت در برنامه ریزی توسعه شهری

(GUIDE FOR PARTICIPATION IN URBAN DEVELOPMENT PLANNING) 

نویسنده: راتکا چولیچ  (Ratka Čolić) و همکاران.

ناشر: دفتر نمایندگی مشاورین آمبرو/آیکان و جامعه آلمان برای همکاری­های بین المللی

(Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit “GIZ” ) 

تاریخ انتشار: ۲۰۱۷.

تعداد صفحات: ۹۳.

این کتاب راهنما اثری از پروژه جامعه آلمان برای همکاری های بین المللی و دفتر نمایندگی مشاورین آمبرو آیکان تحت عنوان “تقویت مدیریت محلی زمین در صربستان” است. محتوای این اثر تا حد زیادی مبتنی بر تجربه های پروژه و شیوه‌هایی است که در نتیجه اجرای ابزارهای برنامه‌ریزی جدید در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ حاصل شد.

برنامه ریزی توسعه شهری معاصر در صربستان باید به تعدادی الزامات پاسخ دهد؛ الزام برای هماهنگی با استانداردهای اروپایی در زمینه برنامه ریزی توسعه پایدار و دموکراتیزه شدن جامعه، سازگاری با شرایط جدید اقتصاد بازار، شرایط خاص زمینه­ای که تغییرات در آن رخ می دهد، درک فرهنگ سیاسی غالب، انطباق با چارچوب نهادی و منابع محدود برای توسعه محلی، و کنار آمدن با منافع و سنت های مختلف.

برنامه ریزی شهری در صربستان به دلیل نحوه مشارکت در برنامه­ریزی از طریق ابزارها، رویه ها و ساز و کارهای معین شناخته می­شود. در سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ تجربه معاصر جهانی در پروژه “تقویت مدیریت محلی زمین در صربستان” در تعدادی از شهرهای آن کشور اجرا شد. در این پروژه مشارکت شهروندی ، مشارکت ذینفعان به منظور دستیابی به آثار مهم تری در برنامه ریزی شهری و اجرای قطعی­تر برنامه ها، مشروعیت اجتماعی و هماهنگی بهتر در تصمیم­گیری ها دنبال می شد. این راهنما فعالیت­های پیشرفته­ای ارائه می­دهد و به امکاناتی برای بهبود رویه­های موجود با معرفی مشارکت اولیه اشاره می­کند. مباحث این اثر نوآوری هایی محسوب می­شوند که می­توانند به بهبود چارچوب هنجاری برنامه­ریزی شهری در صربستان کمک کنند. لازم به ذکر است که با وجود برخی نشانه­ها از مشارکت مردم در فعالیت­های توسعه پایدار محلی، توسعه اقتصادی، حفاظت از محیط زیست، مسکن، تامین اجتماعی، توسعه گردشگری و نظایر آن ها، برنامه ریزی شهری در صربستان با ویژگی بدبینی نخبگان حرفه­ای و تسلط مدیریت دولتی در ارتباط با برنامه­ریزی مشارکتی همراه بوده است.

از نقطه نظر این کتاب راهنما مشارکت در برنامه­ریزی شهری به طور معمول به واسطه روش­های خاص و تکنیک­های مورد استفاده برای اطلاع رسانی، مشاوره و مشارکت فعال شهروندان، مانند تبلیغات، پرسش­های عمومی، گروه های بحث، ارائه ها، ارائه اعتراض به پیش نویس طرح ها و … شناخته می­شود. علاوه بر آن، یک سطح مشخص از  همکاری بین نهادهای ذیربط شرکت­کننده در فرآیند و نیز تا حدودی رایزنی با سرمایه­گذاران در روند توسعه برنامه وجود دارد.

اگرچه مشارکت به عنوان یکی از عناصر کلیدی تصمیم­گیری تلقی می­شود؛ اما حتی پتانسیل های آن در حوزه سیاست­های عمومی برای به کارگیری در برنامه ریزی شهری

در عمل به طور کلی ناشناخته مانده است. قصد این اثر راهنما اشاره به امکانات مشارکت بیش تر با هدف بهبود کیفیت برنامه­ریزی شهری در صربستان بر اساس تدوین برنامه های واقعی تر و عملی تر و دستیابی برنامه­ریزی به مشروعیت اجتماعی بیش تر است. اثر حاضر بر مثال های زنده از روش­های مشارکتی به کار رفته در چارچوب پروژه “تقویت مدیریت محلی زمین در صربستان” مبتنی است. هدف از پروژه، آزمودن و شناسایی ابزارهای نوین برنامه­ریزی بازار گرا بود. در بیان راهنمای حاضر، مشارکت حق شرکت کردن در حکومت محلی است؛ فرآیندی که اجازه نفوذ و کنترل بر تصمیم­گیری را می‌دهد؛ اما همچنین فرآیند یادگیری نحوه گوش دادن، تشخیص و پذیرش نظرات، احساسات مختلف، ارزش ها و دانش نیز است. رویکرد مشارکتی مستلزم در بر گرفتن بازیگران مختلف است؛ به گونه ای که دیدگاه ها، نظرات و نگرانی­های آن ها مورد تجزیه و تحلیل و ترکیب قرار گیرند و در فرآیند برنامه­ریزی وارد شوند. برخی از مباحث راهنمای حاضر از این قرارند:

مشارکت چیست؟ چرا مشارکت را به کار می­گیریم؟ زمینه های به کارگیری؟ مزایا، مسائل، تجزیه و تحلیل مشارکت کنندگان ذینفع، مشارکت رسمی و غیر رسمی، چگونه می توان مشارکت در فرایند برنامه­ریزی را درک کرد؟ سطوح مشارکت، روش های مشارکت.

این اثر راهنما از تصاویر، جداول و طرح های ترسیمی برای مستند کردن مباحث و دستاوردهای پروژه فوق الذکر استفاده به جایی برده است.