با شروع دهه ۴۰ خورشیدی نهال نوپای ترویج کشاورزی هم وارد دومین دهه از حیات خود شد. این دهه را می­توان دوران رشد کمی و کیفی فعالیت­های ترویجی در کشور قلمداد کرد. در این دهه نیز کارکنان ترویج به رسالت آموزشی خود که از حدود یک دهه قبل آغاز کرده بودند، ادامه دادند. در عین حال تحولاتی مهم و تعیین کننده در این مقطع در ترویج رخ داد که بدون توجه به آن ها دستیابی به یک تحلیل درست از عملکرد ترویج کشاورزی مقدور نیست. مهم­ترین این دگرگونی­ ها را باید در سه مورد زیر خلاصه کرد: نخست، ورود مروجان ترویج به مقوله اصلاحات ارضی که به زعم برخی از متخصصان ترویج انحراف و بنا بر باور عده­ای دیگر از ایشان فرصتی برای جلای کارکنان ترویج و خدمت رسانی بهتر به روستاییان و بهره ­برداران بود. دوم، انتزاع ترویج خانه ­داری به عنوان مکمل ترویج کشاورزی از بدنه سازمان ترویج کشاورزی و حتی وزارت کشاورزی و سوم، تاسیس سپاه ترویج و آبادانی و پیامدهای مثبت و منفی آن.

واژگان کلیدی: دهه ۴۰ خورشیدی، تاریخچه ترویج کشاورزی، سپاه ترویج و آبادانی، ترویج خانه ­داری، اصلاحات ارضی.

مقدمه

سازمان ترویج کشاورزی به عنوان نهاد عهده ­دار رسالت ارائه خدمات آموزشی به روستاییان، در حدود سال ۱۳۳۰ خورشیدی در بدنه تشکیلاتی وزارت کشاورزی پایه­گذاری شد. پس از یک دهه تجربه فعالیت­های ترویج کشاورزی و به دنبال آن ترویج خانه­داری، سازمان ترویج کشاورزی به دومین دهه از دوران خدمات رسانی خود به جامعه روستایی و کشاورزی ایران گام نهاد. این مقطع از دوران فعالیت­های ترویج کشاورزی با سه تحول مهم که بر عملکرد ترویج تاثیرات شگرفی داشتند، همراه شد. تاثیر این دگرگونی­ها را باید از منظر شمار کارکنان ترویج و نیز وظیفه­مندی ایشان مورد تحلیل و بررسی قرار داد. به ترتیب تقدم تاریخی این سه تحول عبارت­اند از:

• شروع برنامه اصلاحات ارضی و ورود کارکنان ترویج به آن.
• تاسیس سپاه ترویج و آبادانی به عنوان اصل هشتم از اصول انقلاب سفید.
• انتزاع اداره کل ترویج خانه ­داری از بدنه سازمان ترویج کشاورزی و الحاق آن به وزارت آبادانی و مسکن ، به دنبال اصلاحات ارضی و تاسیس تعاون روستایی.

برای دریافت متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید.